Ook wel de ‘Italiaanse Champagne’ genoemd. En dat is niet voor niets. De twee meest gebruikte duivenrassen hier, chardonnay & pinot noir, zijn natuurlijk twee van de drie meest gebruikte druivenrassen in Champagne en ook hier wordt de bubbelwijn gemaakt volgens de traditionele methode, oftewel: met tweede gisting op de fles. Ook het toevoegen van liqeur d’expedition met de bijbehorende benamingen brut, extra brut en brut nature klinken voor champagneliefhebbers bekend in de oren. Maar naast deze overeenkomsten zijn er een aantal belangrijke verschillen. In deze blog gaan we daar dieper op in.

Franciacorta, de Italiaanse champagne, is pas begin jaren 70 ontstaan. Daarvoor stond het bekend om zijn rode wijnen die in de meeste huizen nog steeds gemaakt worden naast de bubbels. Echter zijn ze inmiddels veel minder bekend en worden de rode wijnen vooral verkocht aan lokale restaurants en bezoekers van de cantina’s. Het gebied waar het allemaal begon is Erbusco en wel bij met meneer Berlucchi. Het gelijknamige huis Berlucchi is nog steeds het grootste en bekendste huis waar Franciacorta wordt gemaakt.

Net zoals andere wijnlanden uit de ‘oude wereld’ kent Italië bepaalde statussen toe aan bepaalde gebieden. Dat houdt kort gezegd in dat een bepaald gebied de beste klimatologisch en geografische omstandigheden heeft om topwijnen te maken. De DOCG status is hiervan de hoogste waardoor het Franciacorta gebied zichzelf naast andere toppers als Barolo en Amarone mag plaatsen. Om aan dit keurmerk te mogen voldoen moet de wijn niet alleen uit het gebied komen, maar moet er ook aan bepaalde eisen voldaan worden. Zo mogen druiven die voor Franciacorta gebruikt worden alleen met de hand geplukt worden en moet dus, zoals eerder vermeld, de bubbel in de wijn verkregen worden met de klassieke methode (tweede gisting op de fles, net als in Champagne). Dit noemen ze in Italië de Methode Classico. Daarom wordt Franciacorta ook wel de Italiaanse champagne genoemd.

Een van de grootste verschillen is een bijzondere soort die in Franciacorta gemaakt wordt: de satén. Deze ‘satijnen’ versie van de Franciacorta heeft minder druk op de fles (4,5 bar in plaats van de gebruikelijke 6) en mag alleen gemaakt worden van witte druiven (Chardonnay en Pinot Bianco in het geval van Franciacorta). Daarnaast moet die minimaal 24 maanden op gist rijpen en vindt de eerste vergisting deels plaats in houten vaten. Hierdoor ontstaat een ‘zachtere’ bubbel dan de bekende brut.

Anders dan in Champagne wordt er niet of nauwelijks wijn apart gehouden om in tegenvallende oogstjaren kwaliteit te waarborgen en complexiteit toe te voegen aan de wijn. Dat heeft voornamelijk te maken met de betere weersomstandigheden in vergelijking met Champagne. Daarnaast zijn veel huizen in Franciacorta nog jong waardoor het aanhouden van een voorraad reservewijn een te dure aangelegenheid is.

Het woord lijkt op millésime en houdt hetzelfde in als vintage champagne: een bubbel met druiven uit één oogstjaar. En ook in Franciacorta wordt is deze variant bedoeld om een bijzonder oogstjaar in een fles te vangen. Om deze aanduiding te mogen voeren, moet de bubbel minimaal 30 maanden op fles gerijpt hebben.

Waar in Champagne millésime meestal de trots van de wijnmaker is, is dat in Franciacorta de Riserva. Maar liefst 60 (!) maanden, oftewel 5 jaar, moet deze bubbel met gist rijpen om deze titel te mogen dragen.

Net als in andere wijnstreken in Europa zijn de effecten van klimaatverandering merkbaar. Grotere temperatuurverschillen en onvoorspelbare weersomstandigheden hebben ervoor gezorgd dat ze in Franciacorta zijn gaan onderzoeken naar andere druivenrassen die hier beter tegen kunnen. Als winnaar van dit onderzoek is de druif Erbamat gekomen. Deze laat rijpende druif heeft van nature een hoge zuurgraad waardoor Franciacorta ook in warmere jaren zijn frisheid kan behouden. Bij veel wijnmakers zijn deze druivenstokken pas recent aangeplant en duurt het dus nog enkele jaren voordat we het effect van het toevoegen van deze druivensoort kunnen gaan proeven.